İLETİŞİM ENGELLERİ VE HATALARI

İletişim hataları genellikle konuşurken dikkat etmeden, karşıdaki kişiyi umursamadan bazen farkında olmadan onun kişiliğine yönelik yapılan kırıcı davranışlardır. Bu davranışlar belirli bir süre sonra kişide kendisinin anlaşılmadığı, umursanmadığı, konuşsam ne olacak yine aynı tepkiyi verecek düşüncesine neden olur.

Aile içi iletişimde sıklıkla bu tür hatalar yapılmaktadır. Çiftlerin birbirlerine söyledikleri, çocuklarıyla kurdukları yanlış iletişim ilerleyen zamanlarda kendisini iletişim kurma isteksizliğine dönüştürür. Aile içerisinde kopan iletişim çiftler arasındaki yakınlığı ve sıcaklığı azaltırken, çocukların aileden kopmasına ve riskli davranışlara açık hale gelmesine neden olabilir.

Sıklıkla yapılan iletişim hataları şunlardır:

-          Emir Vermek, Yönlendirmek: Kişide zorla bir şeyi yaptırmaya yönelik cümlelerdir. Kişi diğer kişinin istediğini yapma zorunluluğu hisseder. Bazı ailelerde emir vermek askeri kamplar gibi sıkıdır. Bu durum kişinin duygusunun önemsiz olduğu mesajı verir.

-          Sürekli Uyarmak, Göz Dağı Vermek: Sürekli bir konu hakkında uyarmak o kişide isteksizlik ve umursamazlık yaratacaktır. Sürekli aynı şeylerin tekrar edilmesi kişinin o şeyleri kulak ardı etmesine neden olur. Sürekli bir konuda uyarmak kişinin isteklerine saygı duyulmadığı mesajını verir ve kişide öfke ve kızgınlık duygularını ortaya çıkarır. Gözdağı vermede de kişi istediğini yaptırmak için davranışı belirli koşullara bağlar. Özellikle çocuklarda kullanılan bu yöntem ilk başlarda işe yarasa da sonrasında çocuğun aileyi kullanma biçimine dönüşecektir.

-          Sürekli Öğüt Vermek ve Çözüm Önerileri Getirmek: Bu mesajlar kişide kendisinin hiçbir işi halledemeyeceği mesajını verir. Aileye bağımlı çocuklar ve eşler oluşturur. Kendi işlerini kendileri yapamazlar, birisinin önerisine, nasihatine ihtiyaç duyarlar.

-          Yargılamak, Eleştirmek: Bu mesajlar kişide diğer hatalara göre daha fazla etki bırakır. Yargılama ve eleştirme kişilik üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Özellikle çocukların sürekli eleştirilmesi çocukların kendilerini değersiz ve önemsiz hissetmesine neden olmaktadır. Ayrıca sürekli yargılama ve eleştirme çocukta inkarcılık ve yalancılık davranışlarını geliştirir.

-          Sürekli Övgü: Övgü ilk başta olumlu bir hava verir ancak aile sürekli bir şekilde çocuğu övdüğünde çocuk olduğundan daha fazlasını görür kendinde. Bir balon gibi sürekli şiştikçe patlaması da şiddetli olacaktır. Balon patladığında çocuğun uğradığı yıkım onu olumsuz etkileyecektir. Çocukların yaptıklarına odaklanılıp yaptıklarını övmek onlar açısından daha sağlıklıdır.

-          Ad Takmak, Alay Etmek: Bu tür mesajlar kendilik algısı üzerinde olumsuz etkiler yaparlar. Evli çiftlerin birbirlerine taktıkları adlar, lakap kişinin kendisini önemsiz hissetmesine neden olmaktadır. Çocuklara sevgi göstermek adına onun vücuduyla veya başka bir şeyle ad takmak onun kişiliğini olumsuz yönde etkileyecektir.

-          Sürekli Sorgulamak: Bu tür mesajlar kişilerin sorgu odasında olduğu izlenimi verir. Kişi kendisine güvenilmediğini hisseder. Sürekli neden, niçin gibi sorular insanda bıkkınlık yaratır. Sürekli sorgulamak, sorular sormak özellikle çocukları yalana teşvik eder.

Tüm bu engeller bazen aile içi ilişkileri çok olumsuz etkileyebilmektedir. Aileler bu olumsuzlukları aşmak ve aile içi iletişimi güçlendirmek için bunlara dikkat etmelidir².

-          Aile üyelerinize karşı ilgili olun. Onların hatırlarını sorun, onlarla dertleşin, ortak paylaşımlarda bulunun.

-          Aile üyelerinizin anlattıklarını can kulağıyla dinlemeyi öğrenin.

-          Aile üyelerinizin duygularına karşı hassas olun.

-          Sabırlı ve sakin olun. Hemen hükme varmaya çalışıp acele kararlar vermeyin.

-          Sürekli eleştiren, ters cevap veren, suçlayan, kalp kıran birisi olmaktan kaçının. Anlayışlı ve olgun olmaya özen gösterin.

Aile içi ilişkileri güçlendirecek öneriler²:

-          Her akşam evde bir araya geldiğinizde aile üyelerinize günlerinin nasıl geçtiğini sorun

-          Ailenizin her bir üyesine haftada en az dolu dolu bir saat ayırdığınızdan emin olun.

-          Canınızı sıkan bir konu olduğunda ailenizden tavsiyeler isteyin

-          Her hafta belirli gün ve saatte aile üyeleri bir araya gelmeye, birlikte bir şeyler yapmaya özen gösterin.

-          Her hafta ailecek yapabileceğiniz bir etkinliğiniz olsun

-          Ailenizdeki her bireyin düşünce, duygu, ilgi ve isteklerini ciddiye alın ve saygı gösterin.

-          Ailenizden hiç kimseye asla kötü söz söylemeyin ve kötü davranışta bulunmayın.

-          Davranış ve tutumlarınızla aile üyelerinize örnek olun.

-          Aile üyelerinizin bireyselliklerine saygı gösterin.